Ανάγκη χρήσης οικονομικών παραμέτρων

Η εκτίμηση του πιθανού κινδύνου ενός εχθρού, με την αποδοχή της πιθανότητας μιας εισβολής και την επιλογή κατάλληλων επιπέδων πρόληψης και ελέγχου είναι περισσότερο οικονομικό ζήτημα  παρά οικολογικό (Shogren, 2000). Η εκτίμηση του αρίστου επιπέδου πρόληψης της εμφάνισης ενός εχθρού, της εξάλειψης ή του περιορισμού του, συμπεριλαμβανομένων και των απαγορεύσεων (νομικών περιορισμών) ανεξάρτητα του οικονομικού κόστους, δεν είναι μόνον αδύνατη αλλά εγείρει και θέματα αμεροληψίας στην οικονομική διαχείριση, αφού κάθε ευρώ που δαπανάται στην φυτοϋγεία θα μπορούσε να διατεθεί στην ανθρώπινη υγεία ή στην εκπαίδευση ή αλλού. Οι  δύο έννοιες, δίκαια κατανομή και αποτελεσματικότητα (διάθεσης πόρων), είναι αλληλένδετες (συμπληρωματικές) και μόνον μαζί  μπορούν να δικαιολογήσουν την αναγκαιότητα της δαπάνης. Ωστόσο, τα οικολογικά συστήματα είναι πολύ περισσότερο σύνθετα, εφόσον οικονομικές πολιτικές επηρεάζουν το περιβάλλον και περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν οικονομικές αποφάσεις.

Είναι θεμελιώδες να αναγνωρισθεί ότι ο κίνδυνος εμφάνισης ενός εχθρού είναι μια ενδογενής μεταβλητή επηρεαζόμενη από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, που δημιουργούν κίνδυνο και από τις ανθρώπινες αντιδράσεις στον κίνδυνο.  Μεγάλο ρόλο παίζει το πόσο «ανοιχτή» είναι μια Οικονομία π.χ. το επίπεδο εμπορίου των αγαθών, των υπηρεσιών και του πληθυσμού, το εμπορικό δίκτυο, το ρυθμιστικό καθεστώς, η σπουδαιότητα της γεωργίας και του τουρισμού και της έντασης ή του βαθμού των διεργασιών που διαταράσσουν ή παρεμβαίνουν στην οικονομική δραστηριότητα (Dalmazzone, 2000).

Παράδειγμα τέτοιων παρεμβάσεων είναι τα μέτρα πρόληψης, ελέγχου ή και προσαρμογής στις στρατηγικές διαχείρισης κινδύνων φυτοϋγείας. Επομένως ο έλεγχος του κινδύνου από την εισβολή ανεπιθύμητων ειδών ή εχθρών είναι περισσότερο οικονομικό παρά βιο-οικολογικό ζήτημα. Η λήψη αποφάσεων μόνο στη βάση φυσικών – βιολογικών παραμέτρων μπορεί να καταλήξει σε λανθασμένες εκτιμήσεις του αληθινού κινδύνου. Μεταβλητές όπως:

• κανονισμοί εμπορίου,
• σχετικές τιμές,
• έσοδα,
• τεχνολογικοί και κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες,

πρέπει να συνυπολογίζονται στην εκτίμηση του πιθανού κινδύνου. Καταυτόν τον τρόπο εισάγεται μια πιο ολοκληρωμένη εκτίμηση διαχείρισης πιθανού κινδύνου, που αντικαθιστά μονόπλευρες παραδοσιακές αναλύσεις με ένα ολοκληρωμένο, ολιστικό σύστημα, όπου οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ οικονομικών βιολογικών επιστημονικών δεδομένων συνεκτιμώνται.

Ένας σχεδιασμός αντιμετώπισης κινδύνου εισβολής ενός φυτικού εχθρού θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη λεπτομερώς τους τρεις τύπους παρέμβασης

α) την πρόληψη που σκοπεύει στην μείωση της πιθανότητας εισβολής

β) τα μέτρα ελέγχου που σκοπεύουν στον περιορισμό της έκτασης της ζημιάς και

γ) τα μέτρα προσαρμογής που σκοπό έχουν την μείωση της έντασης της ζημιάς που προκλήθηκε από εγκατεστημένους εξωγενείς εχθρούς.

Γενικά, είναι απαραίτητο τα αναμενόμενα οικονομικά αποτελέσματα να υπερβαίνουν σε αξία το κόστος εφαρμογής των εκάστοτε μέτρων. Η αρίστη κατανομή των διαθεσίμων ποσών μεταξύ πρόληψης και ελέγχου είναι συνήθως διαφορετική κατά περίπτωση. Η μείωση του κινδύνου από ένα φυτικό εχθρό ή ασθένεια εξαρτάται όχι μόνο από τα μέτρα πρόληψης και τις στρατηγικές ελέγχου ξεχωριστά αλλά από τον τρόπο αλληλεπίδρασής των (Ζαρταλούδης και Γιαννούλης, 2004).

Επομένως η επιλογή αρίστων επιπέδων και μικτών διαθέσιμων στρατηγικών είναι μια σύνθετη απόφαση και εμπεριέχει έναν αριθμό σημαντικών ερωτημάτων που έχουν ανάγκη περαιτέρω επιστημονικής διερεύνησης. Όπως :

α)Ποια  μορφή παρέμβασης είναι πιο αποτελεσματική.

β)Ποια είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ πρόληψης και στρατηγικών ελέγχου, είναι συμπληρωματικές (η μια προϋποθέτει την άλλη) ή η μια μπορεί να αντικαταστήσει την άλλη.

γ)Θα πρέπει να γίνει ταυτόχρονη επένδυση στις δυο στρατηγικές ή θα πρέπει να ακολουθηθεί μια διαδοχική διαδικασία οπότε προληπτικά μέτρα προηγούνται του ελέγχου και των μέτρων καταστολής ή προσαρμογής.

Το κλειδί στη σύνθεση αυτού του νέου ολοκληρωμένου συστήματος υπολογισμού του πιθανού κινδύνου είναι ο λεπτομερής οικονομικός υπολογισμός των μέτρων της ακολουθούμενης στρατηγικής αντιμετώπισης. Η σπουδαιότητα των οικονομικών μεταβλητών, κινήτρων και συμπεριφοράς της αγοράς, δεν αναγνωρίζονται πάντοτε επαρκώς και σε επιστημονική βάση. Κυριαρχεί η άποψη ότι ο κίνδυνος από την εισβολή ενός φυτικού εχθρού είναι εξωγενής και ότι ο βιο-οικολογικός υπολογισμός αυτού του κινδύνου είναι η μοναδική βάση για την πολιτική των αποφάσεων αντιμετώπισής του. Ενώ στην πραγματικότητα η βιολογική και οικολογική επιστημονική πληροφόρηση απλά είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την διαμόρφωση των αποφάσεων, κανονισμών σχετικών με τους αποδεκτούς κινδύνους και τις προτεραιότητες αντιμετώπισης και εφαρμογής σχεδιασμών.