Εφαρμοσμένη Γεωργική Έρευνα

ΕΧΘΡΟΙ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ

«ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ»

ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Χρήση καλλιεργητικών και βιολογικών μεθόδων στην παραγωγή της ελιάς

Σύγκριση καλλιεργητικών τεχνικών ως παραγόντων που επηρεάζουν την φυτοπροστασία

Δρ Ζώης Δ. Ζαρταλούδης Εντομολόγος

1.Επίδραση καλλιεργητικών μεθόδων και λίπανσης της ελιάς στην προσβολή από δάκο, Bactrocera oleae, (Gmelin), (Diptera: Tephritidae) και πυρηνοτρήτη, Prays oleae (Bernard) (Lepidoptera: Plutellidae)

Σκοπός της εργασίας αυτής ήταν να διερευνηθεί ο ρόλος της αυτοφυούς βλάστησης (ακαλλιέργητο έδαφος), του καλλιεργημένου εδάφους, που  οργώνεται και φρεζάρεται και της λίπανσης στις προσβολές από τους πιο πάνω κύριους εχθρούς της ελιάς. Αυτά τα συστήματα καλλιέργειας εφαρμόσθηκαν  σε τέσσερις ποικιλίες ελιάς, δυο επιτραπέζιες και δυο ελαιοποιήσιμες.

 

Μετά από αρκετές δεκαετίες υψηλής εξάρτησης από τα χημικά, η εδαφοκάλυψη ξαναγίνεται σήμερα κοινή πρακτική στην σύγχρονη ελαιοκαλλιέργεια.

Οπωσδήποτε θα πρέπει να διερευνηθεί τα επόμενα χρόνια η καταλληλότερη σύνθεση φυτικών ειδών της εδαφοκάλυψης του ελαιώνα, με χρήση επιλεγμένων φυτών.Η χρήση της εδαφοκάλυψης φαίνεται να ευνοεί μακροπρόθεσμα τον βιολογικό έλεγχο των εντόμων εχθρών σε ορισμένα συστήματα καλλιέργειας (Bugg 1990).

 

2. Σχέση προσβολών του δάκου (Bactrocera oleae), της ξηροβούλας (Camarosporium dalmaticum)  και του
   κυκλοκονίου (Cycloconium oleaginum) σε τέσσερις ποικιλίες ελιάς.

Μια άλλη ασθένεια που συνδέεται άμεσα με την προσβολή της ελιάς από δάκο είναι η ξηροβούλα (δεξιά φώτο). Τo μόλυσμα πολλές φορές μεταφέρεται ἀπό  το παράσιτο τοῦ δάκου Prolasioptera berlesiana.

Στην εργασία αυτή μελετήθηκε η ένταση προσβολής από τους πιο πάνω φυτοπαθογόνους παράγοντες στις τέσσερις ποικιλίες ελιάς, στις καλλιεργητικές συνθήκες που περιγράφηκαν στην προηγούμενη ενότητα και συσχετίσθηκαν οι προσβολές δάκου, ξηροβούλας και κυκλοκονίου.

 

Αποτελέσματα

 

Τα πρώτα αποτελέσματα αυτής της έρευνας δείχνουν ότι οι προσβολές του δάκου είναι περισσότερες στις μεγαλόκαρπες ποικιλίες, ευνοούνται σεκαποιο βαθμό και από την λίπανση, ενώ η εδαφοκάλυψη μειώνει τις προσβολές κυρίως στις μικρόκαρπες ποικιλίες. Αντίθετα η κατεργασία του εδάφους (γυμνό έδαφος) και η λίπανση φαίνεται να μειώνουν τις προσβολές από κυκλοκόνιο.

Συσχέτιση

Οι προσβολές από ξηροβούλα έχουν θετική συσχέτιση με αυτές του δάκου (R2= 0.82 – 0.98) κάτι που ως ένα βαθμό αναμένονταν, διότι ως επί το πλείστον αναπτύσσονται στα νύγματα (προσβολές) του δάκου. Σε όλες τις περιπτώσεις αυξανομένων των προσβολών του δάκου , αυξάνονται και οι προσβολές της ξηροβούλας.

Η σχέση δάκου και κυκλοκονίου φαίνεται να είναι αρνητική με κυμαινόμενο συντελεστή συσχέτισης (R2 = 0.57 – 0.98) στις τέσσερις ποικιλίες.

Ο μόνος κοινός ευνοϊκός παράγοντας του δάκου και του κυκλοκονίου είναι η υγρασία που στον μεν δάκο αυξάνει την γονιμότητα των θηλυκών, στο δεκυκλοκόνιο δίνει άριστες συνθήκες ανάπτυξης.

Γενικό συμπέρασμα

Η εδαφοκάλυψη πέραν από την αύξηση της γονιμότητος του εδάφους παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην σταθερότητα και την ισορροπία του οικοσυστήματος στον ελαιώνα (Cosimoet al. 2003). Ενδεχομένως παίζει κάποιο ρόλο και στη διαχείμαση των εντόμων, καθώς επίσης και στην συγκράτηση των φυσικών εχθρών.

Δημοσιεύσεις

Effect  of  soil  ploughing  and  fertilization  on the susceptibility  of  four  olive  cultivars  to the  insect Bactrocera  oleae  and  the  fungi Sphaeropsis dalmatica and Spilocaea  oleagina

(Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Phytoparasitica)

3. Αυτοφυή φυτά και φυσικοί εχθροί του λεκανίου του δάκου και του πυρηνοτρήτη στον ελαιώνα

Τὸ λεκάνιο τῆς ἐλιᾶς ἔχει πολλοὺς φυσικοὺς ἐχθροὺς (ἁρπακτικὰ καὶ παράσιτα).Αὐτοφυῆ φυτὰ Cardus pycnocephalus  (φώτο δεξιά) συντηροῦν ἱκανοποιητικοὺς πληθυσμοὺς

παρασιτικῶν ὑμενοπτέρων στὸν ἐλαιώνα  μὲ ἀποτέλεσμα νὰ
αὐξάνει ὁ φυσικὸς περιορισμὸς τοῦ λεκανίου.

 

Ἔχει παρατηρηθεῖ ὅτι μερικὰ παρασιτοειδὴ τοῦ δάκου τῆς ἐλιᾶς συντηροῦν τὸν πληθυσμὸ τους προσβάλλοντας καὶ ἄλλα Δίπτερά της οἰκογένειαςTephritidae ποὺ τρέφονται στὴν αὐτοφυῆ βλάστηση ἢ εἶναι ἐχθροὶ καλλιεργουμένων φυτῶν.

Ἡ σχέση αὐτὴ τῶν παρασιτοειδῶν τοῦ δάκου καὶ μὲ ἄλλα ἔντομα δὲν ἔχει μελετηθεῖ ἐπαρκῶς καὶ ἴσως μὲ κατάλληλη διαχείρισητοῦ οἰκοπεριβάλλοντος τοῦ ἐλαιώνα νὰ μπορέσει νὰ ἀναπτυχθεῖ περισσότερο.

προνύμφη παρασιτοειδούς επιτίθεται σε προνύμφη δάκου

 

Φυσικοὶ ἐχθροὶ (αρπακτικά,παράσιτα και παρασιτοειδή του πυρηνοτρήτη)

 

Diptera: Phytomypter anitidiventris Rond

Hymenoptera: Ichneumonidae, Campoplex sp, Exochus notatus Holmgrn.,Horogenes armillata Grav.,Horogenes tibialis Grav.,Horogenes sp. Itoplectis alternans Grav.,Scambus elegans Woldst.,Scambus sp.

Hymenoptera: Braconidae, Apanteles dilectus Hal., Apanteles ultor Reinh., Apanteles xanthostigmus Hal., Bracon laetus WESM., Chelonus eleaphilus (= orientalis ) Silv., Chelonus nitens Reinh., Habrobracon crassicornis Thoms., Meteorus rubens Nees., Phanerotoma dentata Panz., Rhogascircum scriptus Nees., Rhogastes taceus Spin.

Hymenoptera: Chalcididae, Chalcis modesta, Masi., Hockeria bispinosa Walk.,

Hymenoptera: Elasmidae, Elasmus masii Steffan.(= Elasmus flabellatus) Fonsc., Elasmus westwoodi Giraud.

Hymenoptera: Encyrtidae, Ageniaspis fuscicollis Dalm. var. Praysincola Silv.

Hymenoptera: Eulophidae, Cirrospilus elongatus Boucek, Chrysocharis sp., Dibrachys sp., Dicladocerus westwoodi West., Hemiptarsenus uncuicellusWest.Kratochvili anagemma Walk.,Pnigalio mediterraneus Ferr. and Del.,Pnigalio pectinicornis L., Teleopterus erxias Walk. Tetrastichus amesthinus Ratz.,Tetrastichus sp.

Hymenoptera: Eupelmidae, Eupelmus urozonus Dalm.

Hymenoptera: Platygasteridae PlatygasterapicalisThoms.

Hymenoptera: Pteromalidae, Dimachus sp., Habrocytus chrysos Walk.

Hymenoptera: Ttichogrammatidae Trichogramma oleae Voeg. and Poin.,Trichogramma sp

 

Ἡ ἀντιμετώπιση τοῦ πυρηνοτρήτη καὶ γενικὰ τῶν κυριότερων ἐχθρῶν της ἐλIᾶς ὅπως ὁ δάκος (Bactrocera oleae) καὶ τὸ λεκάνιο (Saissetia oleae)ἀπαιτεῖ τὴν ἐφαρμογὴ ὁλοκληρωμένης στρατηγικῆς. Ὁ ἀκριβὴς χρόνος ἐφαρμογῆς τῶν ἀπαιτούμενων ἐπεμβάσεων βασίζεται στὴ παρακολούθηση τῶν πληθυσμών των εχθρών και οι κύριες επεμβάσεις πρέπει να βασίζονται κυρίως στις αρχές της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας με προτεραιότητα στις βιολογικὲς καὶ βιοτεχνολογικὲς μεθόδους.

Στόχος και σκοπὸς είναι πάντοτε η ἐνίσχυση τῆς δράσης τῶν φυσικῶν περιοριστικῶν παραγόντων των εχθρών των καλλιεργουμένων φυτών στὸ οἰκοσύστημα.