Η Μύγα της Μεσογείου

Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Insecta: Diptera: Tephritidae)
Συνώνυμα: Ceratitis citriperda (MacLeay), Ceratitis hispanica (De Brême), Paradalaspis asparagi (Bezzi), Tephritis capitata (Wiedemann)
Κοινό όνομα: Μύγα Μεσογείου, Mediterranean fruit fly, Medfly
Η Ceratitis capitata, μύγα της Μεσογείου, είναι ένα είδος μύγας ικανής να προκαλέσει εκτεταμένες ζημιές σε ένα ευρύ φάσμα καλλιεργειών φρούτων. Είναι κοινό είδος στην περιοχή της Μεσογείου, αλλά έχει εξαπλωθεί σε πολλά μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλασίας και της Βόρειας και της Νότιας Αμερικής.

Διασπορά

Λόγω της ευρείας διασποράς του εντόμου στον κόσμο, της ικανότητάς του να ανέχεται καλύτερα ψυχρότερα κλίματα από ό, τι τα περισσότερα άλλα είδη μυγών των τροπικών φρούτων, καθώς και του ευρέος φάσματος των ξενιστών του, κατατάσσεται πρώτο μεταξύ των εχθρών των οικονομικά σημαντικών φρούτων παγκοσμίως. Οι προνύμφες του τρέφονται και αναπτύσσονται σε πολλά φυλλοβόλα, υποτροπικά και τροπικά φρούτα και μερικά λαχανικά. Παρόλο που μπορεί να είναι ένας σημαντικός εχθρός των εσπεριδοειδών, συχνά είναι και ένας πολύ σοβαρός εχθρός μερικών φυλλοβόλων φρούτων, όπως της ροδακινιάς, αχλαδιάς και μηλιάς.

Περιγραφή του Εντόμου

Ξενιστές

Η μύγα της Μεσογείου προσβάλλει, περισσότερα από 260 διαφορετικά είδη φυτών που παράγουν φρούτα, προσβάλλει επίσης λουλούδια, λαχανικά και ξηρούς καρπούς. Προτιμά τα λεπτόφλοια, ώριμα ζουμερά φρούτα. Τα φυτά που προσβάλλει ποικίλλουν στις διάφορες περιοχές. Ακόμη και πολλά είδη κολοκυνθοειδών έχουν καταγραφεί ως ξενιστές της μύγας της Μεσογείου, αν και θεωρούνται μη προτιμόμενα είδη από το έντομο. Ορισμένα φυτά έχουν καταγραφεί ως ξενιστές της μύγας της Μεσογείου μόνον υπό εργαστηριακές συνθήκες και δεν τα προσβάλλει στο πεδίο. Συμβαίνει πολλές φορές ένα είδος φυτού που προτιμά η μύγα της Μεσογείου σε μια περιοχή ή χώρα, να μην το προτιμά σε άλλη περιοχή ή χώρα του κόσμου.

Προσβάλλει όλα τα είδη εσπεριδοειδών. Προσβάλλει  ακόμη πολλά φρούτα μεγάλης οικονομικής σημασίας όπως: ανανάς, μηλιά, βερικοκιά, αβοκάντο, μπανανιά, καραμπόλα, καφές, συκιά, γκουάβα, κουμκουάτ, μουσμουλιά, λογκουάτ, γιασεμοπορτακαλιά, παπάγια, ροδακινιά, αχλαδιά, λωτός, φράουλα, κερασιά του Surinam.

Ζημιά που προκαλεί το έντομο

Είναι ένας από τους πιο καταστροφικούς εχθρούς των φρούτων στον κόσμο. Το είδος αυτό κατάγεται από την υποσαχάρια Αφρική. Οι προνύμφες τρυπούν και εισχωρούν στην «σάρκα» των φρούτων που αρχίζουν να ωριμάζουν και αφού αναπτυχθούν, εγκαταλείπουν τα φρούτα μέσω μιας οπής εξόδου. Οι νεαροί καρποί παραμορφώνονται, σαπίζουν και συνήθως πέφτουν.  Η ζημία αυτή παρέχει σημεία εισόδου σε βακτήρια και μύκητες που προκαλούν σάπισμα των φρούτων. Οι προνύμφες μπορεί να προκαλέσουν ζημιά και στους ανθοφόρους οφθαλμούς. Επίσης έχουν βρεθεί να προσβάλουν και το ριζικό σύστημα νεαρών φυτών.Προσβολή Ροδάκινου από Μύγα της Μεσογείου

Βιολογία

Η μύγα της Μεσογείου αναπτύσσεται σε παρθένες φυσικές περιοχές, κυρίως σε δασικές περιοχές αλλά προσαρμόστηκε και επιβιώνει επιτυχώς και σε καλλιεργούμενες εκτάσεις αλλά και σε αστικές περιοχές. Το ευρύ φάσμα των ξενιστών της, δείχνει την ικανότητα που έχει το έντομο να αξιοποιεί σχεδόν κάθε είδος σαρκώδους φρούτου για την ανάπτυξη των προνυμφών του. Το έντομο ενδημεί σε μεσογειακά κλίματα, και ακολουθεί την καλλιέργεια των εσπεριδοειδών. Παρόλο που είναι σε θέση να ανεχθεί τις χαμηλές θερμοκρασίες της Ευρώπης φαίνεται να έχει περιοριστεί η εξάπλωσή της από τις κρύες περιόδους των χειμώνων. Η χαμηλότερη θερμοκρασία για την ανάπτυξη των προνυμφών του εντόμου είναι 10,2°C. Τα ενήλικα σταματούν να δραστηριοποιούνται σε υψηλότερες θερμοκρασίες από 30°C, οπότε αναζητήσουν πιο δροσερές περιοχές.

Τα ενήλικα θηλυκά έντομα, της μύγας της Μεσογείου γεννούν τα αυγά τους (1-10 αυγά) κάτω από την φλούδα των φρούτων, σε μια κοιλότητα βάθους 1 mm, ιδιαίτερα όπου ο φλοιός έχει ήδη κάποια αμυχή ή σε μια περιοχή όπου έχει ήδη πραγματοποιηθεί κάποια χρωματική αλλαγή στην επιφάνεια του φλοιού ή σε φρούτα που μόλις αρχίζουν να ωριμάζουν. Τα θηλυκά δεν ωοτοκούν όταν οι θερμοκρασίες πέφτουν κάτω από τους 16° C εκτός εάν εκτίθενται στον ήλιο για πολλές ώρες.  Η ωοτοκία μπορεί να πραγματοποιηθεί σε τέσσερις έως πέντε ημέρες μετά την εμφάνιση των θηλυκών όταν ο καιρός είναι πολύ ζεστός, αλλά δεν μπορεί να γίνει για περίπου 10 ημέρες, όταν οι θερμοκρασίες κυμαίνονται μεταξύ 20 και 22,2°C. Αρκετά θηλυκά μπορεί να χρησιμοποιήσουν την ίδια τρύπα για την εναπόθεση των αυγών τους (75 ή περισσότερων) συγκεντρωμένα σε ένα σημείο. Τα αυγά εκκολάπτονται μέσα σε 2-3 ημέρες όταν οι θερμοκρασίες είναι υψηλές. Η διάρκεια του σταδίου του αυγού είναι σημαντικά αυξημένη σε χαμηλές θερμοκρασίες. Ένα θηλυκό μπορεί να ωοτοκήσει ως 22 αυγά ανά ημέρα, και μπορεί θεωρητικά να γεννήσει ως 800 αυγά κατά τη διάρκεια της ζωής του (συνήθως γεννά περίπου 300). Ο αριθμός των αυγών που βρίσκονται ανά πάσα στιγμή, στις ωοθήκες ενός θηλυκού δεν αποτελεί ένδειξη για τον συνολικό αριθμό των αυγών που είναι ικανό ένα θηλυκό να εναποθέσει κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής του καθώς διαμορφώνονται συνεχώς νέα ωάρια. Τα θηλυκά συνήθως πεθαίνουν λίγο μετά την παύση της ωοπαραγωγής.

Όταν εκκολαφθούν τα αυγά, οι προνύμφες αμέσως αρχίζουν να τρώνε, και συνεχίζουν μαζί, την σίτιση μέχρι σχεδόν την πλήρη ωρίμανση του φρούτου. Οι προνύμφες ορύσσουν το εσωτερικό του καρπού και τρέφονται με τον πολτό του φρούτου. Μπορούν να μείνουν μέσα στον καρπό από 5 ημέρες έως ένα μήνα (ανάλογα με την θερμοκρασία και το μέγεθος των καρπών). Φρούτα με σχετικά σκληρή υφή  ή ημιώριμα είναι καλύτερα για ωοτοκία από τα πλήρως ώριμα φρούτα. Τα ώριμα φρούτα είναι πιθανό πιο ζουμερά και συνήθως σε αυτά υπάρχει υψηλή θνησιμότητα αυγών και νεαρών προνυμφών. Οι προνύμφες έχουν τρεις ηλικίες. Η διάρκεια ζωής της προνύμφης φθάνει τις 6 έως 10 ημέρες όταν ο μέσος όρος θερμοκρασίας είναι από 25 – 26°C. Το είδος και η κατάσταση των καρπών συχνά επηρεάζουν την διάρκεια του σταδίου της προνύμφης. Στα εσπεριδοειδή, ειδικά στα λεμόνια, φαίνεται να είναι μεγαλύτερη. Οι προνύμφες απαιτούν από 14 έως 26 ημέρες για να φθάσουν στην ωριμότητα σε ένα ώριμο λεμόνι, σε σύγκριση με 10-15 ημέρες σε ένα πράσινο ροδάκινο. Μόλις οι προνύμφες αναπτυχθούν αρκετά, ορύσσουν στοά εξόδου από το φρούτο, κάνοντας μια τρύπα και στη συνέχεια πέφτουν στο έδαφος όπου σε μικρό βάθος νυμφώνονται (2-5εκ). Οι προνύμφες εγκαταλείπουν τα φρούτα σε μεγάλο ποσοστό κατά ή αμέσως μετά το ξημέρωμα και νυμφώνονται στο χώμα ή σε ό, τι είναι διαθέσιμο.

Η ελάχιστη διάρκεια το νυμφικού σταδίου είναι 6 έως 13 ημέρες, όταν η μέση θερμοκρασία κυμαίνεται περίπου από 24,5 – 26°C. Η περίοδος αυτή μπορεί να αυξηθεί σε τουλάχιστον 19 ημέρες όταν η ημερήσια θερμοκρασία πέσει γύρω στους 210 C (20,6 – 21,7°C). Ανάλογα με τη θερμοκρασία ή έξοδος των ενηλίκων από τις θέσεις νύμφωσης, μπορεί να συμβεί και σε λιγότερο από 7 ημέρες.

Τα ενήλικα έχουν περιορισμένη ικανότητα διασποράς, αλλά με το διεθνές εμπόριο φρούτων τα μολυσμένα φρούτα μπορούν να μεταφερθούν σε πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα. Τα ενήλικα βγαίνουν από τις θέσεις νύμφωσης σε μεγαλύτερους αριθμούς νωρίς το πρωί κατά τη διάρκεια θερμού καιρού και πιο σποραδικά κατά τη διάρκεια δροσερού καιρού. Μπορούν να πετούν σε μικρές αποστάσεις, αλλά οι άνεμοι μπορούν να τα μεταφέρουν ένα μίλι ή περισσότερο μακριά. Συζεύξεις μπορεί να γίνονται ανά πάσα στιγμή κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τα ενήλικα που βγαίνουν από τις θέσεις νύμφωσης αρχικά δεν είναι ώριμα αναπαραγωγικά. Τα αρσενικά συχνά παρουσιάζουν αναπαραγωγική δραστηριότητα τέσσερις ημέρες μετά την εμφάνιση, και είναι ικανά για σύζευξη πέντε ημέρες μετά την εμφάνισή τους. Και τα δύο φύλα είναι αναπαραγωγικά ενεργά όλη την ημέρα. Όταν οι ημερήσιοι μέσοι όροι θερμοκρασίας κυμαίνονται από 24,5 έως 25.6°C, τα περισσότερα θηλυκά είναι έτοιμα να ζευγαρώσουν από έξι έως οκτώ ημέρες μετά την εμφάνισή τους. Η επιτυχία των συζεύξεων του εντόμου αυξάνει όταν τα αρσενικά εκτεθούν σε οσμή πορτοκαλιού, ή τζίντζερ. Τα ενήλικα πεθαίνουν μέσα σε τέσσερις ημέρες, αν δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τροφή. Συνήθως περίπου το 50% των ενηλίκων πεθαίνουν κατά τους πρώτους δύο μήνες μετά την εμφάνισή τους. Ορισμένα ενήλικα μπορεί να επιβιώσουν μέχρι έξι μήνες ή περισσότερο κάτω από ευνοϊκές συνθήκες φαγητού (φρούτο, μελίτωμα ή φυτικοί χυμοί), νερό, και δροσερές θερμοκρασίες. Όταν τα φυτά ξενιστλές (διάφορα είδη φρούτων) είναι συνεχώς διαθέσιμα και οι καιρικές συνθήκες ευνοϊκές για πολλούς μήνες, οι διαδοχικές γενιές του εντόμου θα είναι πολλές και συνεχείς. Έλλειψη φρούτων για τρεις έως τέσσερις μήνες μειώνει τον πληθυσμό του εντόμου στο ελάχιστο.

Η ανάπτυξη του αυγού, της προνύμφης, και της νύμφης σταματά στους 10° C.

Ο χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση του βιολογικού κύκλου της μύγας της Μεσογείου το καλοκαίρι είναι 21 έως 30 ημέρες.

Αναγνώριση του εντόμου

Μια κύρια μέθοδος συλλογής προνυμφών είναι η συλλογή τους από τους μολυσμένους καρπούς. Οι πλήρως αναπτυγμένες προνύμφες, όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντα αέρα είναι υψηλή, εγκαταλείπουν τα φρούτα και πηδούν στο έδαφος. Η ταυτοποίηση των προνυμφών είναι εξαιρετικά δύσκολη, έτσι ώστε όταν είναι εφικτό είναι καλύτερα να τις εκθρέψετε σε ενήλικα για ασφαλή αναγνώριση.

Ενήλικα συλλέγονται κυρίως με χρήση παγίδων κόλλας ή με δόλωμα. Αυτές οι παγίδες τοποθετούνται και ανανεώνονται συνεχώς σε πιθανούς χώρους όπου ενδέχεται να εμφανιστεί η μύγα της Μεσογείου. Οι παγίδες θα πρέπει να επιθεωρούνται τακτικά από ειδικούς για την πιστοποίηση της εμφάνισης της μύγας της Μεσογείου. Μόλις συλληφθεί ένα ενήλικο μύγας Μεσόγειου το δίκτυο των παγίδων θα πρέπει να πυκνώσει και να ακολουθήσει εφαρμογή επεμβάσεων εναντίον του εντόμου.

Παγίδα τύπου McPhail για την σύλληψη ενηλίκων μύγας Μεσογείου

Διαχείριση της Μύγας της Μεσογείου

Ένας αμυντικός μηχανισμός που χρησιμοποιείται από την μύγα της Μεσογείου, μαζί με πολλά άλλα συγγενή της είδη, είναι η μίμηση των αραχνών. Αυτό μπορεί να της προσφέρει προστασία τόσο από τις αράχνες όσο και από άλλα αρπακτικά είδη.

Συλλογή και απομάκρυνση φρούτων: Θα πρέπει να αφαιρούνται τα μολυσμένα φρούτα από όλα τα δέντρα στην περιοχή προσβολής γνωρίζοντας ότι οι προνύμφες μπορούν να διασπαρούν και σε απόσταση 200 μέτρων. Τα φρούτα να τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες και να απομακρύνονται σε τόπο υγειονομικής ταφής.

Ψεκασμός καλύψεως: Το BIOSHELL ZFD και το BIOSHELL ZF1 είναι προϊόντα που λόγω της σύνθεσής τους ως φυσικά σύμπλοκα ορυκτών, αποτρέπουν την προσβολή από το έντομο και ενισχύουν την άμυνα του φυτού με φυσικό τρόπο. Το BIOSHELL ZF1 μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέχρι την έναρξη της ωρίμανσης και το BIOSHELL ZFD από την πρώτη εμφάνιση του εντόμου στις παγίδες σε δόση 10 κιλά/τον ή 5 κιλά/ στον τόνο σε συνδυασμό με φυσικό εντομοκτόνο.

Ψεκασμός εδάφους: Το έδαφος κάτω από τα δέντρα με φρούτα που είναι μολυσμένο με προνύμφες μύγας της Μεσογείου θα πρέπει να ψεκάζεται με Beauveria bassiana σε συνδυασμό με BIOSHELL ZFD ή BIOSHELL ZF1.

Άλλες μέθοδοι διαχείρισης

Δολωματικός ψεκασμός: Στηρίζεται σε ειδικά πυκνά σκευάσματα με εντομοκτόνο και ελκυστικό. Οι δολωματικοί ψεκασμοί πρέπει να εφαρμόζονται στη νοτιοδυτική πλευρά του δέντρου με χονδρές σταγόνες (300 κυβ. εκ. ψεκαστικό υλικό) και να καλύπτουν επιφάνεια 1m2. Το σύστημα που πρέπει να ακολουθείται είναι κάποια δέντρα να ψεκάζονται και κάποια να μένουν αψέκαστα σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του σκευάσματος.

Ψεκασμός καλύψεως: Με βιολογικό εντομοκτόνο (Beauveria bassiana ή φυσικό πύρεθρο) Η εφαρμογή γίνεται κατά τις απογευματινές ώρες, όταν η σχετική υγρασία είναι υψηλή και τα ενήλικα είναι λιγότερο δραστήρια. Ο συνδυασμός του με BIOSHELL ZFD ή BIOSHELL ZF1 μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητά του.
Από τα χημικά εντομοκτόνα μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα πυρεθρινοειδή deltamethrin, lambda cyhalothrin ή το οργανοφωσφορικό εντομοκτόνο phosmet. Ο συνδυασμός τους με BIOSHELL ZFD ή BIOSHELL ZF1 μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητά τους.

Μαζική παγίδευση: Ανάρτηση ειδικών παγίδων με εντομοκτόνο και τροφικό ελκυστικό (7/στρ) με έκθεση προς νότο.

Εξαπόλυση στείρων εντόμων: Αυτή η μέθοδος ελέγχου βασίζεται στην πυκνή εξαπόλυση στειρωμένων εντόμων στην περιοχή μιας προσβολής που παράγονται σε εγκαταστάσεις εκτροφής. Όταν η στείρες μύγες ζευγαρώσουν με άγριες οι απόγονοι σταδιακά μειώνονται. Η μέθοδος μέχρι σήμερα δεν απέδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα και παραμένει σε θεωρητικό επίπεδο.